[ Pobierz całość w formacie PDF ]
RELIGIE ŚWIATA
Religia była od zawsze bardzo ważnym czynnikiem rozwoju cywilizacji. Spełniała zawsze
ważną rolę społeczną, ekonomiczną, kulturową jak i polityczną. Według badań archeologicznych,
wierzenia mogły powstawać już z pojawieniem się neandertalczyków, nasza wiedza o nich, ze
względów oczywistych, jest znikoma. Kiedy w IV tysiącleciu p.n.e. spotykamy pierwsze dzieła
pisane, religie są już dobrze ukształtowane. Rozwijają się one wraz z wielkimi cywilizacjami na
terenie Żyznego Półksiężyca, czyli dzisiejszego Bliskiego Wschodu oraz Egiptu, oraz w Dolinie
Indusu a także w Chinach. Na Bliskim Wschodzie obserwujemy skomplikowane i „pstrokate”
politeistyczne religie Mezopotamii oraz Egiptu, obfitujące w rozrośnięte panteony bogów, jak i
monoteistyczną religię Żydów. Na Dalekim Wschodzie kształtować się będą filozoficznie głębokie
systemy religijne, często wykluczające istnienie jakichkolwiek bogów. Z czasem na Bliskim
Wschodzie zaobserwujemy swoistą rewolucje religijną. W pierwszych wiekach naszej ery, grupa
wyznawców żydowskiego kaznodzieja, Jezusa z Nazaretu utworzy system religijny zwany
chrześcijaństwem. Religia ta, wyrosła w prostej linii z judaizmu, niebawem opanowała większość
ówczesnej cywilizacji basenu Morza Śródziemnego. Również na Bliskim Wschodzie, wśród ludów
arabskich, zaczęła się kształtować inna monoteistyczna religia zwana islamem. Zapoczątkowana
przez proroka Mahometa, łączyła w sobie tradycje judaistyczne a także chrześcijańskie. Niebawem
religia ta opanowała cały Bliski Wschód i stała się drugą po chrześcijaństwie wielką religią świata.
Rozwój monoteizmów w Europie i na Bliskim Wschodzie, łączył się z eliminacją starych,
niespójnych religii politeistycznych, choć i one pozostawiły po sobie drobne ślady w nowych
tradycjach. Ferment religijny na Bliskim Wschodzie, nie udzielił się Dalekiemu Wschodowi. Tam
dalej rozwijały się częściowo filozoficzne systemy religijne takie jak taoizm, shintoizm czy
wreszcie buddyzm. Dziś do największych religii należy zaliczyć chrześcijaństwo, islam, buddyzm,
religie chińskie, hinduizm, judaizm. Oprócz tych zwartych systemów religijnych w głębokich
puszczach Ameryki Południowej, Afryki Środkowej czy wysp Oceanii rozwijają się dalej małe,
lokalne wierzenia. W mojej pracy będę starała się przedstawić rozmieszczenie największych religii
świata, przedstawię ich charakterystykę, będę starała się przedstawić ich znaczenie dla spraw
społecznych, ekonomicznych, kulturowych i politycznych. Będę je opisywała od największej religii
do najmniejszych religii lokalnych. Terenem moich rozważań będzie obszar całego świata, przy
czym ograniczę się jedynie do czasów współczesnych, choć dla wyjaśnienia pewnych spraw, będę
sięgała również do historii.
Religia, którą wyznaje najwięcej ludzi nas świecie to chrześcijaństwo. Do tej podzielonej na
kilkadziesiąt wyznań, religii, przyznaje się dziś blisko 2 mld osób z czego 1,3 uczestniczy w
nabożeństwach. Religia ta wywodzi się bezpośrednio z religii judaistycznej i w pewnym sensie jest
jej kontynuacją. Powstała na Bliskim Wschodzie, jednak jej uniwersalistyczny charakter,
doprowadził do rozwinięcia się poza ten obszar geograficzny i objęło cały rejon śródziemnomorski,
stopniowo ogarniając całą Europę a potem, wraz z odkryciami, inne kontynenty. Założycielem
religii, był kaznodzieja żydowski Jezus z Nazaretu. Miał on być realizatorem zapowiedzi proroków
żydowskich, mówiących, iż w trakcie dziejów nadejdzie Mesjasz zbawiciel, który przyniesie
zbawienie wszystkim ludziom. Jezus Chrystus, jeśli wierząc Ewangelii, narodził się w Betlejem,
prawdopodobnie między 7 a 5 rokiem p.n.e. W wieku 30 lat rozpoczął swoją działalność na terenie
Judei. W swojej nauce poruszał elementy miłosierdzia, całkowitego oddania się Bogu, miłości
bliźniego. Wielokrotnie dawał do zrozumienia, iż jest obiecanym przez proroków Mesjaszem.
Kłóciło się to z wyobrażeniem ówczesnych elit religijnych Izraela dotyczących Zbawiciela
(sądzono, że będzie to silny i potężny król), stąd podchodziły one do Jezusa z nieufnością.
Wypowiedzi Jezusa krytykujące kapłanów żydowskich za niezrozumienie słów Pisma i wypaczenie
woli bożej doprowadziło do nienawistnych wystąpień przeciwko jego nauczaniu i osobie. Tuż przed
świętem Paschy, w Jerozolimie, Jezus został przez sanhedryn aresztowany i oskarżony o
bluźnierstwo. Po dramatycznym sądzie, opisanym w Ewangeliach, zostaje skazany na hańbiąca
śmierć krzyżową. Brutalnie pobity i ukrzyżowany zmarł z przekonaniem iż faktycznie spełnia
proroctwa. W zasadzi z tymi faktami historia nie dyskutuje, problem rozpoczyna się gdy zapytamy
co dalej działo się z Jezusem. Według jego przepowiedni, wypowiedzianych przed śmiercią, miał
po trzech dniach zmartwychwstać. Ciało Jezusa faktycznie zniknęło po trzech dniach z grobu w
niewyjaśnionych okolicznościach. Chrześcijanie wierzą, iż spełniając swe słowa powstał z
martwych. Miał przez kolejne dni od zmartwychwstania ukazywać się swoim najbliższym
wyznawcą, dając ostatnie pouczenia, po czym wstąpił do nieba gdzie zjednoczył się na nowo z
Bogiem. Wydarzenia te stały się podstawą pod rozwój nowej religii. Od drugiego imienia Jezusa,
nadanego już przez jego uczniów, wyznawców nazarejczyka, nazywano
christanoi
, czyli
chrześcijanie (christos- pomazaniec). Nauki Jezusa, kontynuowali jego pierwsi wyznawcy, zwani
apostołami. Najważniejszym spośród nich był Szymon Piotr. Pierwszym teologiem chrześcijaństwa
był św. Paweł, nawrócony faryzeusz zwany wcześniej Szawłem. Jego listy dydaktyczne stały się
ważnym elementem Nowego Testamentu. Jeśli mówimy już o Nowym Testamencie, zbiór
najważniejszych dla chrześcijaństwa pism. Zawiera on 4 księgi zwane ewangeliami (od greckiego
euaggelion
to jest, Dobra Nowina) opisujące nauczanie i częściowo życie Jezusa z Nazaretu. Trzy z
nich są ewangeliami synoptycznymi, gdyż są one pod względem stylu, treści, do siebie podobne.
Czwarta, spisana najprawdopodobniej przez ucznia Jezusa, św. Jana, ma charakter tajemniczy i jest
księga niezwykle symboliczną. Oprócz ewangelii w skład, Nowego Testamentu wchodzą, Dzieje
apostolskie (spisane przez św. Łukasza Ewangelistę) oraz listy apostolskie w tym 14 listów
Pawłowych i 7 listów powszechnych. W skład Nowego Testamentu wchodzi też najbardziej
tajemnicza księga, nie tylko Nowego Testamentu, ale i Biblii, Apokalipsa według św. Jana.
Chrześcijanie oprócz Nowego Testamentu, uznają księgi tzw. Starego Testamentu, czyli
judaistycznej części Biblii. Chrześcijanie, uważają bowiem swoją religie za uzupełnienie i
wypełnienie słów Starego Testamentu. Opierając się na Biblii utworzyli doktrynę swej religii. Spory
wokół doktryny chrześcijaństwa, doprowadzały do licznych podziałów. Wieloznaczność i
wielowarstwowość słów Jezusa, sprzyjała licznym secesją w kościele. Przez wieki chrześcijaństwo
ogarnęło całą Europę, przesiąkając licznymi tradycjami pogańskimi. Rozwinęła też się ogromna
warstwa kleru diecezjalnego. Wielokrotnie zaczęto wypaczać słowa Jezusa, wykorzystując jego
nauki do własnych celów. Na początkach 2 tysiąclecia kościół rozpadł się na kościół
rzymskokatolicki hołdujący tradycje rzymskokatolickie i wschodni zwany kościołem
ortodoksyjnym lub prawosławnym. Wpłynęły na to różnice kulturowe i nie kiedy doktrynalne.
Kulturowa rewolucja renesansu, doprowadziła do wystąpień przeciwko kościołowi zachodniemu.
„Rewolucjoniści” tacy jak Luter, występowali przeciwko nadużyciom kościoła, nawoływali do jego
reform i odnowy moralnej. Spotykając się z nienawiścią ze strony papiestwa, doprowadzili do
licznych secesji z kościoła rzymskokatolickiego. Wytworzyło się wiele kościołów protestanckich,
które z czasem zaczęły opanowywać zachodnią Europę. W religii chrześcijańskiej wyodrębniły się
więc 4 nurty wyznaniowe. Kościół rzymskokatolicki nawiązujący do tradycji łacińskiej, kościół
prawosławny nawiązujący do tradycji greckiej, kościoły protestanckie kształtujące się w opozycji
zwłaszcza do kościoła rzymskiego, oraz kościoły takiej jak kościół ormiański czy koptyjski, które
wykształtowały się jeszcze w pierwszych wiekach chrześcijaństwa a były wynikiem sporów
doktrynalnych wewnątrz kościoła. W wyniku licznych wojen z Turkami Seludżkami a później
Turkami Osmańskimi a także innymi ludami islamskimi, chrześcijanie wyparci praktycznie zostali
z Bliskiego Wschodu, gdzie religia kształtowała się. Głównym terenem rozwoju tej religii stała się
więc Europa. Wraz z odkryciami i kolonizacja Nowego Świata oraz Afryki, chrześcijaństwo
opanowało również te tereny, choć ogromną rolę do dziś dnia odgrywają tam kulty lokalne o czym
napisze później. Po 2 tysiącach lat chrześcijaństwa stało się jak już wspomniałam największa religią
świata. Przechodząc do rozmieszczenia głównych skupisk chrześcijańskich, należy jednak
podkreślić wspomniane już wcześniej wewnętrzne podziały w tej religii. Swoje rozważania na
temat rozmieszczenia chrześcijan zacznę od Europy. W Europie najliczniejszą grupą chrześcijan są
katolicy. Katolicyzm wywodzi się z łacińskiego kręgu kultury. Posiada on charakter hierarchiczny z
elementami demokratycznymi ustanowionymi przez Sobór Watykański II. Na czele kościoła stoi
biskup Rzymu czyli papież. Posiada on w kościele władzę absolutną, według dogmatów kościoła
jako namiestnik Boga na ziemi jest nieomylny. Jest wybierany dożywotnio, przez konklawe złożone
z kardynałów. Lokalnymi władzami kościoła, w każdym kraju katolickim są Episkopaty, w których
skład wchodzą arcybiskupi i biskupi określonego kraju. Państwami o najwyższym odsetku
katolików są Polska, Włochy, Hiszpania, Portugalia, Litwa, Belgia oraz Irlandia. We wszystkich
tych krajach ilość katolików przekracza 75% przy czym w krajach takich jak Polska, Włochy czy
Hiszpania, a także Irlandia, przekracza 90%. Nieco mniej katolików, obliczanych na 50% do 75%
znajduje się na Słowacji, Węgrzech, Słowenii, Austrii oraz Chorwacji. Około 35% katolików
znajduje się w Czechach, Niemczech (zwłaszcza w Bawarii), Albanii, Szwajcarii, Holandii. W
Skandynawii, na Wyspach Brytyjskich (zwłaszcza w Anglii) oraz na wschodzie Europy a także w
większości krajów Półwyspu Bałkańskiego, liczba katolików nie przekracza 10%, a we
wspomnianej Skandynawii są oni rzadkością. Drugim wyznaniem na terenie europy jest na pewno
prawosławie. Obejmuję ono w większości kraje, na które silnie oddziaływała kultura bizantyjska.
Warto tu zaznaczyć, iż kościół prawosławny nie ma tak jednolitej i współzależnej struktury jak
kościół katolicki. Każde państwo, w którym żyją wyznawcy prawosławia, posiada własny,
niezależny, kościół autokefaliczny z patriarchą na czele. Teoretyczną głową kościoła jest patriarcha
Konstantynopola (Istambułu), choć jest to raczej pozycja umowna i nie tak ważna jak pozycja
papieża w kościele katolickim. Równie ważnym, duchownym kościoła prawosławnego jest też,
patriarcha Wszechrusi, a w związku z ilością wiernych, większą od okręgu dzisiejszego Stambułu,
często jest on uważany za właściwą głowę i mentora prawosławia na świecie. Najwięcej
wyznawców prawosławia, znajdziemy w Grecji, Bułgarii oraz w Mołdowie. Stanowią oni powyżej
75% społeczeństwa. Nieco mniej prawosławnych mamy na Ukrainie i w Rumunii a także
Macedonii. Około 50% społeczeństwa, która przyznaje się do prawosławia, znajduje się w Rosji, na
Białorusi, w Bośni oraz Serbii i Czarnogórze. Małe społeczności prawosławne znajdują się również,
na północnym i południowym krańcu Polski, na Litwie oraz Estonii. W ogóle prawosławia nie
znajdziemy na zachodzie Europy, chyba, że sporadycznie, wśród przybyszów ze wschodu. Te
społeczności jednak nie są zorganizowane w kościoły autokefaliczne więc o nich nie wspominamy.
Najbardziej rozdrobnionym i niespójnym wyznaniem jest protestantyzm. Jest to w zasadzie
kilkadziesiąt wyznań z czego największe to luteranizm (kościół ewanglicko-augsburski),
kalwinizm, i oczywiście anglikanizm. Są to największe i najstarsze z kościołów protestanckich. To
co łączy kościoły protestanckie to na pewno podejście do ewangelii (jest o wiele dokładniejsze,
protestanci odrzucają wiele tradycji narośniętych później), nie uznawanie prymatu papieża, oraz
mniejszy niż w kościele katolickim czy prawosławnym kult obrazów czy miejsc świętych. Warto
tez wspomnieć o odrzucanym przez protestantów celibacie wśród kleru. Oprócz tych różnic
występuje też wiele sprzeczności dogmatycznych, których nie będę analizować. Struktura tych
kościołów, zwłaszcza tych najstarszych, jest w zasadzie pokrewna z organizacją kościoła
katolickiego. Najbardziej podobną strukturę ma kościół anglikański, który odziedziczył
hierarchiczność (na czele kościoła stoi monarcha panujący).Nieco mniej hierarchiczne są kościoły
luterański oraz kalwiński. Najczęściej ograniczają oni hierarchię do biskupów, którzy tworzą w
obrębie państwa własne Rady. Kościoły protestanckie (oprócz anglikanizmu) są kościołami silnie
zdemokratyzowanymi. Warto tu zaznaczyć, iż opisałam cechy największych kościołów,
protestantyzm stanowi bowiem swoistą grupę wyznaniowa na które składa się setki różnorakich
wyznań, zazwyczaj o dość młodym rodowodzie i małych społecznościach. Protestanci, zwłaszcza
luteranie, przeważają w takich krajach jak Norwegia, Finlandia, Dania czy Islandia. Nieco mniej
znajduję się ich w Szwecji, na Łotwie, w Estonii oraz Anglii. Około 50% znajduję się ich w
Niemczech, Szwajcarii, Holandii oraz na Węgrzech. W pozostałych krajach Europy, oprócz krajów
typowo prawosławnych, odsetek protestantów sięga od 2% do 7%. Podział wyznaniowy Europy
jest w gruncie rzeczy podziałem który decyduje o podziale chrześcijan na świecie. Chrześcijaństwo
„zdobyło” bowiem świat w okresie kolonizacji „Nowego Świata” oraz Afryki. W zależności od tego
jakie państwo dokonywało kolonizacji, takie wyznanie panuje obecnie. Ameryka Południowa i
Środkowa (z wyjątkiem kubańskim), kolonizowane przez Hiszpanie i Portugalie, to kraje
praktycznie jednolicie katolickie. Mowa tu oczywiście o terenach kontynentu ucywilizowanych. W
głębokich puszczach zachowały się bowiem dawne wierzenia indiańskie o czym powiem później.
Ameryka Północna stanowi natomiast istną mieszankę religijną. Historia tych terenów,
związana z kolonizacją angielską i francuską a także hiszpańską, oraz późniejsze migracje
ludności biednej z Europy do ziemi obiecanej, jaką była Ameryka Północna, spowodowała, że ta
cześć świata jest wielo wyznaniowa. Jeśli chodzi o chrześcijan, przeważają rzecz jasna katolicy
oraz protestanci. Demokratyczna tradycja Ameryki ułatwia ponad to rozwój, kościołów zwłaszcza
protestanckich. Według badań stanowią oni od 50% do 75% w zależności od stanu. Katolików
oblicza się na 30%. Na terenach oceanii sytuacja jest podobnie skomplikowana. Na małych
wyspach zachowały się często tradycje lokalne. W Nowej Zelandii przeważają protestanci
(anglikanie) zaś w nieopodal leżącej Australii więcej bo około 60% ludności stanowią katolicy
głównie pochodzenie irlandzkiego, co ma swe uzasadnienie w historii, gdyż Australia była wyspą,
gdzie wysyłano więźniów politycznych (zwłaszcza Irlandczyków). Ciekawa sytuacja panuje w
Afryce. Trudno bowiem mówić tam o przewadze jakiejkolwiek grupy wyznaniowej. Trudna
sytuacja polityczna i brak stabilności na kontynencie afrykańskim wpływa bowiem na niestabilność
struktur religijnych. Generalnie chrześcijaństwo rozwija się w środkowej Afryce (tu przeważa
katolicyzm) oraz na południu (tu protestantyzm). W większości są to jednak kościoły o charakterze
misyjnym, choć występują już elementy struktur. W tak ustabilizowanym kraju jak Republika
Południowej Afryki, kościół rozwija się bez przeszkód, i przekracza 70% wiernych (przy czym jest
to kościół protestancki). Jeśli chodzi o Afrykę Środkową, częstym zjawiskiem jest
afrochrześcijaństwo, które rozwija się na słabo schrystianizowanych terenach, i miesza ze sobą
nowe wierzenia chrześcijańskie ze starymi, naturalnymi wierzeniami. W Azji chrześcijanie
stanowią zdecydowaną mniejszość. Większość chrześcijan zajmuje, azjatycka część Rosji oraz
Kazachstan. Są to w większości chrześcijanie prawosławni. Pewien odsetek chrześcijan (zwłaszcza
katolików) znajduje się w Chinach, choć brak w tej sprawie konkretnych danych. Na koniec warto
wspomnieć o kościołach, które swój początek biorą ze sporów dogmatycznych w pierwszych
wiekach chrześcijaństwa. Są to kościoły koptyjski oraz ormiański. Kościół ormiański rozwija się w
zasadzie tylko w Armenii, kościół koptyjski jest zaś bardzo rozbitym kościołem i zawierającym
niewielu wyznawców. Obszary gdzie znajdujemy ślady koptów to na pewno Egipt, oraz Liban.
Trudno jest jednoznaczne określić charakter społeczno-gospodarczy chrześcijan. Każde
wyznanie bowiem, na drodze rozwoju wykształciło wśród ludzi pewne cechy, np. protestanci
uważani są zazwyczaj za pracowitszych, uczciwszych, natomiast mniej liturgicznych i skorych do
wysokiej tolerancji dla pewnych patologii, ale ich kraje są zazwyczaj bogatsze i lepiej rozwinięte.
Kraje katolickie są zazwyczaj biedniejsze, lecz zauważa się większe znaczenie i rozwój tradycji w
tych krajach. Docenia się kuchnie, zwyczaje, krajów katolickich. Po za tym wierni w tych krajach
są o wiele bardziej konserwatywni, oraz cenią liturgię, czego prostym przykładem jest wiele
katolickich miejsc kultu, których w innych kościołach wyraźnie brakuje. Kościół prawosławny
różni się od innych pod względem rytuału. Jest on ściśle związany z tradycja grecką, co
odzwierciedla się w sztuce sakralnej, czy może przede wszystkim w piśmie używanym w tych
krajach. Pewne cechy wśród ludzi, które mogą brać swój rodowód z wyznania, są podobne do
krajów katolickich. Chrześcijaństwo, które początkowo był niszową, prześladowaną, niezrozumiałą
religią, wciągu zaledwie kilku wieków stało się największą religią świata. Jej wpływ na cywilizacje,
nie tylko chrześcijańską, ale i ogólnoświatową jest ogromny. Wiele chrześcijańskich symboli,
tradycji, przedostało się na stałe do świeckiego życia człowieka prawie w każdej części globu,
powodując, że chrześcijaństwo stało się religią powszechną, o której pierwsi chrześcijanie zapewne
marzyli.
Drugą religia świata, pod względem ludzi przyznających się do jej wyzwania, jest islam.
Sama nazwa islam jest pochodzenia arabskiego i oznacza tyle co „poddanie się Allachowi”. Allach
w islamskim rozumieniu, to tyle samo co Bóg. Wydaję się, że jest to najprostsza ale zarazem
najsurowsza religia monoteistyczna świata. Powstawała w klimacie arabskich koczowników, co
bardzo wyraźnie odzwierciedliło się w jej doktrynie (ogromne znaczenie księżyca).
Muslimuna
(wyznawcy) czyli muzułmanie, uważają islam za religię objawioną. Owym objawiającym religie,
był nijaki Muhamada, zwany w Europie Mahometem. O jego życiu wiemy znacznie więcej niż o
założycielach innych religii, Buddzie czy Jezusie. Sam Mahomet, jest centralną postacią islamu.
Miał on być prorokiem, wysłannikiem Boga. Nakazy boskie, spisane zostały w wielkiej księdze
zwanej
Koranem
. Sam
Koran
nie jest jedyną podstawą islamu. Wiele jego doktryn powstało
znacznie później, formując tzw. tradycję. Podstawowym źródłem wiadomości o Mahomecie, jest
tzw.
hadis
, czyli zbiór opowiadań o czynach Mahometa. Były one skrupulatnie zapisywane i
zbierane. Aby
hadis
uznany był za prawdziwy wymagał jednak potwierdzenia go przez świadków.
Potwierdzenie musiało jednak dochodzić do osoby, która mogła słyszeć i widzieć czyny Proroka.
Wiele z tych historii, wymyślanych często dla celów politycznych, nie możemy uznać za
autentyczne. Często aby uwiarygodnić
hadis
, sporządzano biografie świadków, z czego do dziś dnia
przetrwało około 30 tysięcy. Posegregowane i sprawdzone
hadisy
, utworzyły tzw.
sire
, czyli zbiór
opowiadań o Mahomecie, opowiadających jego życie i działalność. Przybliżają nam one życie
Proroka o wiele bardziej niż Koran, który często pozostaje jedynie uzupełnieniem tradycji
siru
.
Urodził się prawdopodobnie około roku 570. Pochodził ze zubożałej rodziny kupieckiej. Wcześnie
stracił ojca i matkę. Małżeństwo z Hadidżi, pozwoliło mu usamodzielnić się. W wieku 40 lat
przeżył pierwsze objawienia. Poczuł się powołany przez Allacha i głosił jego naukę. Pierwszymi
uczniami byli członkowie jego rodziny. Mieszkańcy Mekki, gdzie Mahomet mieszkał, uważali go
jednak za dziwaka i podchodzili do niego nieufnie. Doszło nawet do prześladowań wyznawców
Mahometa. Część z jego zwolenników uciekała do Etiopii, sam Mahomet został w Mekce, gdzie
pocieszał się, że poprzedni prorocy, Noe, Abraham, Mojżesz, Jan Chrzciciel i Jezus, też byli
prześladowani. Ogólnie zauważa się w islamie, wiele elementów judaizmu i chrześcijaństwa. Islam
miał być jakby ich kontynuacją. Po śmierci żony, Mahomet pozostał sam z grupką uczniów w
nieprzychylnym środowisku. Zwrotem w historii było zainteresowanie się nauką Proroka,
mieszkańców miasta Jatrib. Poprosili oni aby Mahomet przybył do ich miasta, i tam głosił naukę.
Mahomet przeniósł się do Jatrib we wrześniu 622 roku. W tradycji, przenosiny te, nazwano
hidżrą
czyli zerwaniem, ucieczką. Jatrib stało się „Miastem proroka” zwanym w skrócie Medyną. Ta
dobrze przemyślana przeprowadzka, stała się początkiem islamu. Mahomet jednak, z mistyka, stał
się tam przywódcą politycznym, stopniowo jednocząc rozbite plemiona arabskie. Stworzył on
społeczność opartą na więzi religijnej, a nie jak dotąd wyłącznie na więzach krwi. Był uosobieniem
najwyższej władzy religijnej i społecznej. Zmarł 8 czerwca 632 roku w Medynie. Z jego religijnej
społeczności wyrósł islam. Sam Mahomet jest dziś oceniany raczej pozytywnie. Jego „widzenia”
nie są wykluczone, mógł bowiem przeżywać pewne psychologiczne uniesienia. Był człowiekiem
biednym, niewykształconym, z reszta nie podważał tego, dopiero późniejsza tradycja przypisała mu
cechy boskie. Oprócz nowej religii stworzył on przede wszystkim nowy naród, scalił rozbite
plemiona arabskie. Doktryna współczesnego islamu, opiera się na
Koranie
. Nazwa „koran”
pochodzi od arabskiego terminu
Qur`an
oznaczającego dosłownie „recytacja”. Jej powstanie
przypisuje się sekretarzowi Mahometa Zajdowi ibn Tabitowi. Koran jest dla muzułmanów księga
objawioną. Uważają oni, że spisane są tam słowa archanioła Gabryjela, który podyktował
Mahometowi treść z tablicy czy księgi zamkniętej w siódmym niebie. Język Koranu jest
niezrównany a jego siła tkwi w ekspresyjności, rytmie i melodyjności. To piękno ocenić jednak
można po odpowiedniej recytacji. Stąd też tłumaczenia
Koranu
nie oddają w pełni jego słów i
piękna. Koran objętościowo podobny do Nowego Testamentu, jest księga zupełnie inną.
Przypominać on może raczej zbiór Psalmów, modlitw opartych na proroczym uniesieniu.
Koran jest dziełem zwartym, technicznie zadbanym, ułożonym. Składa się ze 114 rozdziałów
zwanych
surami.
Ich podział jest mechaniczny i uzależniony od długości (dłuższe są na początku, z
wyjątkiem pierwszej, krótsze są zaś na końcu). Koran przedstawia Boga absolutnie jedynego,
najpotężniejszego, wszechmocnego, absolutnego. Mahomet jest największym z bożych proroków,
jest „posłańcem bożym”. Człowiek winien być uległy Allachowi i jego postanowieniom. Nagrodą
ma być niebo gdzie człowiek zażywał będzie rozkoszy. Aby być dobrym muzułmaninem należy
wyznawać wiarę (uznawać Allacha za jedynego Boga), modlić się (pięć razy dziennie winien
zwrócić swą twarz ku Mekce i pogrążyć się w modlitwie, oplecionej w odpowiednia formułę-
padanie na twarz itd.), dawać jałmużnę, przeżyć post w miesiącu ramadan (nie może jeść i pić od
wschodu do zachodu) oraz odbyć pielgrzymkę do Mekki. Sam islam oprócz swych walorów
religijnych stał się też źródłem prawa. Kariera islamu zaczęła się w średniowieczu. Początkowo
uważano islam za jakaś sektę chrześcijańską. Po śmierci Mahometa, jego następcy-kalifowie,
[ Pobierz całość w formacie PDF ]